Przyrost masy ciała jest jednym z najbardziej drażliwych tematów, jeśli chodzi o ciążę.
I dlatego, że jest to trochę taki temat tabu, to czasami kobiety w ciąży czują się zagubione w tym, co rzeczywiście jest normą, a co nie.
Więc postanowiłam Wam to wyjaśnić – tylko fakty – bez osądu.
Co wiemy (i czego nie wiemy)?
Dlaczego przyrost masy ciała w ciąży ma znaczenie (i jednocześnie dlaczego nie jest aż tak ważny)?
I co możemy zrobić, aby zoptymalizować nasze zdrowie przez cały okres ciąży, aby uzyskać jak najlepsze wyniki zarówno dla mamy, jak i dziecka?
Co warto wiedzieć?
Przyrost masy ciała nie jest liniowy: wiele aplikacji ciążowych mówi, że powinnaś przybierać ok. 0,5 kg tygodniowo w II i III trymestrze, a w rzeczywistości możesz przez tydzień lub dwa nic nie przytyć, a następnie przybrać 1 kg w tydzień.
Możesz również przybrać na wadze lub stracić na wadze w pierwszym trymestrze, pomimo powszechnego przekonania, że Twoja waga prawdopodobnie pozostanie na stałym poziomie.
Każdy z tych wzorców mieści się w szerokim zakresie normy.
Jednak, co ważne – duże skoki (np. +3 kg w dzień lub dwa) mogą być niepokojące pod koniec ciąży i i powinnaś udać się do swojego lekarza prowadzącego, aby upewnić się, że nie ma w tym nic niebezpiecznego.
Możesz również dużo jeść i przybierać prawidłowo na wadze, ale być niedożywiona: tylko dlatego, że przybierasz na wadze w tempie, w którym czujesz się dobrze i zdrowo, nie oznacza, że dostarczasz wszystkich potrzebnych składników odżywczych. Staraj się spożywać dietę bogatą w składniki odżywcze i pamiętaj, aby stosować wysokiej jakości suplementy.
Twoje ciało jest wyjątkowe, i ciąża również jest wyjątkowa: dlatego staraj się nie porównywać swojego przyrostu masy ciała z czyjąkolwiek inną ciąża, ani nawet ze swoją poprzednią ciążą. Wszystkie ciała i ciąże są różne.
I tak – Twoje ciało potrzebuje dodatkowych kalorii w ciąży, ale nie przejmuj się tym. O ile nie masz „nakazu” przybrania na wadze, to zamiast liczyć dodatkowe kalorie, spróbuj słuchać i reagować na sygnały wysyłane przez Twój organizm. W niektóre dni możesz czuć się znacznie bardziej głodna, w inne nie. Po prostu podążaj za wskazówkami swojego ciała.
Co możesz zrobić?
Patrząc racjonalnie i bardzo indywidualnie na przyrost masy ciała w ciąży, oto kilka wskazówek, co możesz zrobić, aby wesprzeć najlepszy wynik dla siebie i swojego dziecka. Pamiętaj jednak, że waga to tylko jeden z elementów ogólnego stanu zdrowia:
Skoncentruj się na odżywianiu, a nie na kaloriach (z naciskiem na białko, tłuszcz i węglowodany złożone, pokarmy bogate w mikroelementy) i pamiętaj, że im lepiej się odżywiasz, tym lepiej odżywiasz swoje dziecko.
Słuchaj swojego ciała i podążaj za jego wskazówkami.
Szanuj swoje pragnienia i pozwalaj sobie na nie, ale w sposób, który nie zaszkodzi Twojemu zdrowiu i zdrowiu Twego dziecka.
Nie przejmuj się liczbą na skali, ale miej świadomość jakie są ogólnie przyjęte normy, na wypadek, gdyby wskazywały, że coś niepokojącego dzieje się z Twoim zdrowiem.
Używaj zaleceń jako przewodnika, a nie jak biblii (zwłaszcza, jeśli uważasz, że Twoje BMI nie odzwierciedla składu Twojego ciała)
Zawsze zgłaszaj swoje obawy, podejrzenia swojemu lekarzowi prowadzącemu ciążę, a jeśli nie czujesz się wspierana lub coś nadal budzi Twój niepokój, zmień lekarza lub zasięgnij drugiej opinii.
Pamiętaj, że pogoń za idealną wagą i „doskonałą” dietą może szybko przerodzić się w zaburzenia odżywiania. W razie potrzeby zwróć się o pomoc do zaufanego psychologa lub lekarza psychiatry.
Dlaczego przyrost masy ciała w ciąży ma znaczenie?
Przyrost masy ciała może być wskaźnikiem wzrostu dziecka.
Przyrost masy ciała może pomóc w ustaleniu, czy dziecko rośnie prawidłowo. Jednak Twoja waga to po prostu jeden z punktów danych i w żadnym wypadku nie jest to doskonały wskaźnik zdrowia Twojego lub dziecka. Jest bardzo możliwe, że dziecko będzie rosło prawidłowo, nawet jeśli przyrost masy ciała jest powolny, lub dziecko nie będzie rosło odpowiednio, nawet jeśli przyrost masy mieści się w zalecanym zakresie lub powyżej. Dziecko do prawidłowego rozwoju potrzebuje składników odżywczych, a nie tylko kalorii.
Przyrost masy ciała może być oznaką innych podstawowych schorzeń.
Zbyt mały lub zbyt duży przyrost masy ciała może być oznaką stanu zdrowia – związanego lub niezwiązanego z ciążą. Na przykład stany takie jak nieswoiste zapalenie jelit mogą powodować złe wchłanianie składników odżywczych i powolny przyrost masy ciała. Cukrzyca i choroby tarczycy mogą również wpływać na przyrost masy ciała i negatywnie wpływać na wyniki ciąży.
Jeśli zauważysz, że Twój przyrost lub spadek masy ciała jest niezwiązany z dotychczasowym stylem życia (np. szybkie przybieranie na wadze bez znacznej zmiany diety lub apetytu) lub jeśli nagle przytyjesz lub tracisz kilka kilogramów, poinformuj o tym swojego lekarza. Lekarz może zlecić dodatkowe badania, aby znaleźć przyczynę.
Ryzyko związane ze zbyt dużym przyrostem masy ciała.
Badania wykazały, że przekraczanie wytycznych podczas ciąży może zwiększyć prawdopodobieństwo niekorzystnych wyników ciąży zarówno dla matki, jak i dziecka, w tym wyższych wskaźników cukrzycy ciążowej, stanu przedrzucawkowego i nadciśnienia ciążowego, krwotoku poporodowego, dystocji barkowej (barki dziecka utknęły podczas porodu), makrosomii (dziecko jest większe niż oczekiwano) i hipoglikemii noworodkowej (spadek cukru we krwi dziecka jest zbyt niski po urodzeniu), zwiększenie ryzyka porodu zakończonego nieplanowanym cesarkim cięciem i masy urodzeniowej noworodka na poziomie 90. centyla lub powyżej.
Ryzyko związane ze zbyt małym przyrostem masy ciała.
Zbyt mała waga podczas ciąży może zwiększyć Twoje szanse na przedwczesny poród i/lub dziecko urodzone z niską masą urodzeniową. Oba te scenariusze mają konsekwencje dla zdrowia dziecka, które mogą wykraczać poza okres niemowlęcy.
Dlaczego przyrost masy ciała nie ma znaczenia?
Masa ciała, jaką przybierasz podczas ciąży, może być ważna, ale w żadnym wypadku nie jest jedynym wskaźnikiem Twojego zdrowia, zdrowia Twojego dziecka lub wyników ciąży. Jest wiele powodów, aby nie skupiać się wyłącznie na przyroście masy ciała w ciąży:
Sama waga nie jest wskaźnikiem zdrowia. Waga, podobnie jak wiek, pod wieloma względami to tylko liczba.
Przyrost masy ciała nie świadczy o tym, jak dobrze jesteś odżywiona, a jeśli chodzi o ciążę, odżywianie ma kluczowe znaczenie. Możesz przybrać na wadze 12kg, jedząc wysoko przetworzoną żywność, która nie zapewni ani Tobie, ani dziecku pożywienia, którego oboje potrzebujecie. Albo możesz zyskać 15 kg, jedząc zdrowe, pełnowartościowe pożywienie z dużą ilością tłuszczu i białka.
Zalecenia dotyczące przyrostu masy ciała nie są niezawodne. W dużej mierze opierają się na BMI, ale BMI jest szacunkową wartością ze znacznymi ograniczeniami. BMI to prosty sposób na uzyskanie ogólnego obrazu proporcji Twojego ciała, ale nie uwzględnia składu ciała (do tego potrzebny jest znacznie bardziej wyrafinowany i często kosztowny test). Osoby o muskularnym ciele mogą mieć zawyżone BMI, co nie jest dobrym wskaźnikiem zdrowia. Z drugiej strony osobie z „normalnym” BMI może brakować masy mięśniowej i może mieć więcej tłuszczu trzewnego (niebezpieczny tłuszcz wokół narządów jamy brzusznej). Ponieważ BMI może sugerować niedokładny obraz Twojego zdrowia, może również służyć jako niedokładny punkt odniesienia dla „zalecanego” przyrostu masy ciała w ciąży.
A co z nadprogramowymi kilogramami po ciąży?
Przybieranie na wadze jest niezbędne i przysparza dodatkowego ciężaru. Łącznie to około 12 kg i wyraźnie wszystkie te rzeczy są niezbędne do stworzenia nowego życia. Ważne jest, aby pamiętać, że są to średnie liczby i wszystkie z nich mogą się wahać w zdrowym zakresie. Największą fluktuacją, która wpływa na ogólny przyrost masy ciała (a nie na codzienne wahania, za które odpowiada zatrzymywanie płynów) są zapasy tłuszczu u matki. Ta liczba może się znacznie różnić ze względu na wyjątkową chemię ciała kobiety (hormony, genetykę itp.) Oraz oczywiście jej dietę i styl życia.
Pamiętaj, że nie wszystkich pozbędziesz się od razu: nawet jeśli przytyłaś tylko 11 kg, nie oczekuj, że wszystko spadnie w dniu porodu. Chociaż może się wydawać, że większość kilogramów powinna zniknąć natychmiast (dziecko, wody płodowe) to organizm potrzebuje czasu, aby się przyzwyczaić. Nadal będziesz miała kilka nadprogramowych kilogramów z powodu dodatkowej ilości krwi i płynów, Twoja macica i piersi będą nadal większe (i pełne mleka), a Twoje ciało prawdopodobnie będzie zatrzymywać zapasy tłuszczu, aby zaspokoić potrzeby laktacyjne.
Wiele dyskusji na temat przyrostu masy ciała w ciąży jest albo polaryzujących, albo mylących, więc mam nadzieję, że te informacje były pomocne. Wzmacnianie dietą optymalnego zdrowia i dobrego samopoczucia w okresie okołoporodowym jest podstawą tego, co robię.
Dodatkowe artykuły, na temat tego, ile według zaleceń przytyć w ciąży oraz ile jeść w ciąży znajdziecie tutaj i tutaj